De eerlijke verpakking

Vanillevla zónder vanille? Vorige week werd bekend gemaakt dat fabrikanten de verpakkingen van vanillevla aan moeten passen. In een groot aantal gevallen bevat de vla geen vanille, maar slechts een aroma. “Misleidend,” oordeelt de Reclame Code Commissie (RCC).

Hoe zit het ook alweer?

Er zijn strikte regels als het gaat om de communicatie op verpakkingen. De Nederlandse Voedsel en Warenautoriteit (NVWA) schrijft op haar website het volgende: “De productnaam of de afbeelding op een verpakking of etiket hoeft niet exact overeen te komen met de inhoud van het product. Maar zowel de productnaam als een afbeelding moet zodanig gekozen zijn dat de consument niet wordt misleid. Zo zal een product met de benaming ‘zalmsalade’ ook daadwerkelijk zalm als ingrediënt moeten hebben. En moet erwtensoep die op het blik met stukken worst staat afgebeeld ook daadwerkelijk stukken worst te bevatten.” Verderop schrijft het NVWA dat, indien de worst ontbreekt,  maar deze wel wordt afgebeeld, de fabrikant duidelijk moet vermelden dat het om een serveersuggestie gaat, zodat de consument weet dat hij zelf wordt moet toevoegen. Je moet dus als consument altijd zelf goed op blijven letten. Dit getuigt van (te) weinig transparantie en duidelijkheid.

Claims

Daarnaast gelden er ook strenge regels voor het gebruik van voedingsclaims en gezondheidsclaims op verpakkingen. Voedingsclaims zijn positieve uitspraken over de samenstelling van een product, zoals ‘vezelrijk’, ‘vetarm’ en ‘suikervrij’. Gezondheidsclaims geven aan wat het positieve effect is van het (gebruik van) het product of een specifiek ingrediënt.

Etikettering

Voor de informatie op etiketten geldt de etiketteringswetgeving ‘verordening voedselinformatie levensmiddelen’. Deze wet verplicht fabrikanten om consumenten eerlijk en duidelijk over de samenstelling van producten te informeren. De wet stelt onder meer dat informatie leesbaar moet zijn, bijvoorbeeld met oog op lettergrootte en het contrast tussen schrift en achtergrond.

Misleidend

Fabrikanten zoeken vaak de grenzen op. Positieve eigenschappen worden benadrukt en negatieve eigenschappen worden ‘vergeten’. Ontbijtgranen zitten boordevol vezels, maar bevatten in sommige gevallen ook veel suiker. De aanwezigheid van gezonde vezels wordt breed uitgemeten. De aanwezigheid van suikers wordt klein vermeld op de achter- of onderzijde van de verpakking. Ik schreef eerder een blog over het gebruik van voedingsprofielen op verpakkingen. Voedingsprofielen benoemen niet alleen de voordelen, maar ook de nadelen van het levensmiddel. De ontbijtgranen zijn niet alleen ‘vezelrijk’, maar ook ‘suikerrijk’. Je snapt dat geen consument het product dan nog koopt, maar dit toont wel aan hoe snel de misleiding op de loer ligt en dat een transparante informatievoorziening onmisbaar is.

Consumentenbelangenorganisaties pleiten al jaren voor een nieuw informatiesysteem op verpakkingen en daarmee ook voor aanpassing van de Europese regelgeving. Nieuwe regels moeten het voor fabrikanten onmogelijk maken om de grenzen van de informatievoorziening op te zoeken.