Proef in het donker: het oog wil ook wat

Afgelopen weekend had ik een bijzondere ervaring: dineren in het donker. Horen, ruiken, voelen en proeven, zonder dat je ook maar iets ziet. Alle zintuigen op scherp, zodat je niet per ongeluk met je vork in je neus prikt of je glas wijn omstoot. Grappig, dat zeker, maar qua smaakbeleving viel het tegen. Een ervaring die ik overigens met al mijn tafelgenoten deel. Wat ging er ‘mis’?

Laten we -om te beginnen- de kwaliteit van het restaurant niet in twijfel trekken. Er werden drie heel gangbare gerechten gereserveerd, die je moeilijk kunt ‘verpesten’. Toch vielen de smaken tegen, terwijl de voorspelling van de gastvrouw was dat je het eten juist intenser zou proeven. Maakt dat ‘intenser’, dat het eten juist minder lekker smaakt? Misschien proeven we normaal niet zo intens? Zijn we oppervlakkige eters die de smaakpapillen nauwelijks kans geven om te ‘activeren’? Het zou een verklaring kunnen zijn.

Visuele beperking

Een andere verklaring past uitstekend in het straatje van de VerpakkingXpert. Ik schrijf het vaker: we proeven met onze ogen. Verschillende onderzoeken tonen aan, dat onze visuele waarneming de smaakperceptie beïnvloedt. Wanneer je twee dezelfde stukken zalm verpakt in enerzijds een luxe verpakking en anderzijds een doorsnee verpakking, dan wordt de smaak van de zalm in het luxe doosje als beste beoordeeld^[1].
Ook de vorm van de verpakking beïnvloedt de smaakperceptie, zo blijkt uit onderzoek van wetenschapper Thomas van Rompay (Universiteit Twente). Hij ontwikkelde een neutraal smakend toetje en verpakte dit in een ronde en hoekige verpakking. Het toetje uit het hoekige pak werd door de respondenten als lekkerder beoordeeld. De smaak werd omschreven als krachtiger en intenser.

Voorpret

Een verleidelijke verpakking deelt in de voorpret. Hoe mooier de presentatie van het gerecht, hoe positiever de smaakperceptie. Dit geldt overigens niet alleen voor food, maar ook voor non-food producten. Neem bijvoorbeeld cadeauverpakkingen: hoe meer aandacht er is besteed aan de verpakking, bijvoorbeeld door middel van lintjes en strikjes, hoe groter de waardering bij de ontvanger. Daar moet wel iets heel moois/ lekkers/ gaafs in zitten. Die voorpret ontbreekt wanneer je een visuele beperking hebt, zoals bij het diner in het donker. Je kunt je nergens op verheugen en de verleiding ontbreekt. Dat was precies wat ik te horen kreeg, toen ik mijn tafelgenoten naar hun ervaring vroeg: Het oog wil ook wat.
Het esthetische aspect beïnvloedt hoe wij smaak ervaren. De verpakking speelt hierbij een cruciale rol. Ken jij voorbeelden van verpakkingen die van invloed zijn op de smaakbeleving, positief dan wel negatief?

Bron:
[1] https://www.hpdetijd.nl/2013-10-01/proeven-ogen/