Stoplicht op verpakking

Keurmerken op verpakkingen zijn bedoeld om consumenten te helpen, bijvoorbeeld als het gaat om het maken van een gezonde keuze. Maar door de wildgroei aan keurmerken is het maken van die gezonde keuze vaak erg lastig. In oktober verdwijnt het ‘ik kies bewust’-vinkje definitief van de verpakkingen. Wordt het stoplicht de nieuwe opvolger?

De Consumentenbond voerde al jaren strijd tegen het ‘Ik kies bewust’-vinkje op verpakkingen. Het vinkje geeft een ‘betere keuze in de productgroep aan’ en staat vermeld op producten die je als extraatje eet, zoals tussendoortjes, ijsjes en snoep. Een product zonder vinkje is niet per definitie minder goed. Daarnaast heerst er veel onduidelijkheid over de betekenis van het ‘Ik kies bewust’-keurmerk. Zo bleek uit onderzoek van de Consumentenbond dat bijna 80 procent van de consumenten niet weet waar het blauwe vinkje voor staat.

Stoplichtsysteem

De Consumentenbond pleit voor een logo dat in één oogopslag laat zien hoe (on)gezond een product is en geeft de voorkeur aan een stoplichtsysteem. Op de voorkant van elke verpakking staan de belangrijkste voedingswaren (vet, verzadigd vet, suiker en zout) vermeld in een rood, oranje of groen vakje. Groen staat voor laag, oranje voor gemiddeld en rood voor hoog. Zo krijgt de consument duidelijke informatie over de voedingswaarden van een product en kunnen producten bovendien gemakkelijk worden vergeleken.

Een duidelijk logo

Recent onderzoek toont aan dat consumenten eveneens een voorkeur hebben voor het stoplichtsysteem als vervanger van het vinkje^[1]. Aan het onderzoek deden 1.056 respondenten mee. Zij hadden keuze uit drie bestaande logo’s:

1. De Franse ‘nutri-score’ doet een beetje doet denken aan een energielabel en loopt van een groene A (gezond) tot een rode E (ongezond);
2. Een groen sleutelgat naar Scandinavisch voorbeeld, dat alleen op gezonde producten staat;
3. Het stoplichtsysteem naar Brits voorbeeld.

Een meerderheid van 51% koos voor optie drie en 71% van de respondenten geeft aan sowieso een logo op de verpakking te willen. Maar hoe effectief is dit echt?

Gezond gedrag stimuleren

Volgens onderzoek van consumptie-socioloog Hans Dagevos is het niet aangetoond dat een dergelijk gezondheidslogo echt werkt^[2]. Volgens hem hebben alleen mensen die al een gezonde mindset hebben oog voor dergelijke logo’s. ‘De echte doelgroep, namelijk mensen die ongezonder eten, kijken amper naar logo’s.’ Misschien moeten we ons niet concentreren op alleen een logo, maar op de verpakking in zijn geheel. Ik schreef eerder een blog over hoe verpakkingen gezond gedrag stimuleren. Maak gezond eten gemakkelijk en aantrekkelijk met een slimme, opvallende verpakking en bedenk hierbij goed welke aantrekkingskracht kleuren hebben).

Hoe sta jij tegenover ‘gezondheidskeurmerken’ op verpakkingen en welk systeem heeft jouw voorkeur?

[1] https://www.nrc.nl/nieuws/2018/04/12/consument-wil-liefst-rood-oranje-groen-stoplicht-op-voeding-in-plaats-van-vinkje-a1599182
[2] https://eenvandaag.avrotros.nl/item/consumentenbond-wil-opvolger-van-het-vinkje-op-etensverpakkingen